Plastic verpakkingen: Franse toekomstige 3R-strategie

Het Franse ministerie van ecologische transitie is bezig met de afronding van een nationale strategie voor de reductie, het hergebruik en de recycling van plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik (3R = réduction, réemploi, recyclage). Deze strategie, waarop de Franse bevolking en economische spelers tot 25 februari konden reageren, bestaat uit "een algemeen en sectoraal actieplan om de doelstellingen voor 2025 en het perspectief voor 2040 te verwezenlijken".

De strategie is de uitwerking van artikel 7 van de wet tegen verspilling en voor de circulaire economie (Agec), waarin als doelstelling is opgenomen "een einde te maken aan het op de markt brengen van plastic wegwerpverpakkingen voor 2040". Om dit te bereiken schijft de wet voor dat Frankrijk twee instrumenten moet ontwikkelen: een vijfjarige doelstelling voor reductie, hergebruik en recycling (vastgesteld bij het 3R-decreet van april 2021); en een 3R-strategie die "de sectorale of algemene maatregelen bepaalt die nodig zijn om de doelstellingen [vastgesteld in het 3R-decreet] te bereiken".

3R-decreet: doelstellingen voor de periode 2021-2025

In april 2021 werd het 3R-decreet gepubliceerd, waarin de doelstellingen inzake vermindering, hergebruik en recycling voor de periode 2021-2025 zijn vastgesteld.

De drie doelstellingen van dit decreet zijn:

  • 20% vermindering van plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik voor eind 2025, waarvan ten minste de helft opnieuw wordt gebruikt (réemploi), zonder het oorspronkelijke gebruik te veranderen: bijvoorbeeld een fles blijft een fles;
  • Streven naar een vermindering van 100% van "onnodige" plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik, zoals blisterverpakkingen rond batterijen en gloeilampen, voor eind 2025;
  • Streven naar 100% recycling van plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik voor 1 januari 2025, door ervoor te zorgen dat plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik die op de markt worden gebracht, recyclebaar zijn, de sorteer- of recyclingketens niet hinderen en geen stoffen of elementen bevatten die het gebruik van het gerecycleerde materiaal beperken.

3R-strategie: opstelling is een enorme en complexe taak

Het concept van deze strategie, dat meer dan 250 bladzijden telt, begint met een informatief gedeelte, waarin een overzicht wordt gegeven van de huidige situatie. Dit overzicht beschrijft de ecologische, economische en sociale problemen die samenhangen met plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik en bevat een omschrijving van de regelgeving, ondersteunende maatregelen en bestaande initiatieven.

Het tweede deel van de strategie geeft een overzicht van de situatie met betrekking tot het op de markt brengen van plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik (op basis van gegevens uit 2018). In het document wordt uitgelegd dat een Franse burger gemiddeld 35 kg plastic verpakkingen per jaar verbruikt (het Europese gemiddelde is 33 kg). In totaal wordt elk jaar 2,4 miljoen ton plastic verpakkingen op de markt gebracht, waarvan 52% huishoudelijke verpakkingen en 48% industriële en commerciële verpakkingen. Bovendien bestaat 70% van de verpakkingen voor ten minste één deel uit plastic. In het document wordt ervoor gewaarschuwd dat de opgave ter vervanging en vermindering van plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik enorm en complex zal zijn, vooral omdat het aantal verpakkingseenheden "tot nu toe slecht is bijgehouden".

In dit tweede deel worden ook de hoogte van de investeringen gepresenteerd die nodig zijn om de voor 2025 vastgestelde streefcijfers te bereiken. Er zal tussen 900 miljoen en 1,6 miljard euro nodig zijn om de recycling te verbeteren (in de hele waardeketen, van de inzameling tot de verwerking van gerecycleerde materialen), er zal tussen 1 en 2,3 miljard euro moeten worden geïnvesteerd om het hergebruik (réemploi) te ontwikkelen en er zal ten minste 600 miljoen euro moeten worden uitgegeven om verpakkingslijnen aan te passen. Deze aanpassing zal 250 à 400 miljoen hoger zijn als de industrie besluit over te stappen van polystyreen (PS) yoghurtpotjes naar PET yoghurtpotjes die aan elkaar vastzitten.

In het document worden ook tussendoelen voorgesteld om de doelstelling van 2040 te halen. Met betrekking tot recycling, bijvoorbeeld, wordt uitgelegd dat de spelers moeten "anticiperen op een snelle toename, gevolgd door een geleidelijke afname van de tonnages". Daarom moeten zij aandacht besteden aan de verdeling van de investeringslast, modulaire instrumenten ontwerpen die kunnen worden aangepast aan de vraag en de operationele kosten verlagen.

Tien hoofdlijnen en tien sectorale roadmaps

Ten slotte wordt in het document een actieplan met tien hoofdlijnen voorgesteld. De eerste drie zijn bedoeld om de in het 3R-decreet vastgestelde 20%-reductiedoelstelling voor 2025 te halen en "de deur te openen voor 2040". Het doel is overbodige en onnodige verpakkingen te beperken, de opkomst van hergebruik (réemploi) te ondersteunen en alternatieve oplossingen te ontwikkelen. De zeven andere hoofdlijnen moeten het mogelijk maken te streven naar 100% recycling van plastic in 2025. In het stappenplan wordt voorgesteld de recycleerbaarheid van verpakkingen te garanderen, de inzameling te vergroten, de sortering te moderniseren en aan te passen en te zorgen voor de vestiging van recycling en hergebruik capaciteiten. Elke hoofdlijn is onderverdeeld in maatregelen, met een organisme dat verantwoordelijk is voor de uitvoering ervan en een tijdschema.

De negende hoofdlijn bestaat uit 10 sectorale roadmaps: verse onbewerkte levensmiddelen; verse bewerkte levensmiddelen; dranken; zoete, hartige en andere kruidenierswaren; hygiëne en schoonheidsproducten; schoonmaakproducten en chemische producten; andere non-foodproducten; e-commerce-verpakkingen; industriële en commerciële verpakkingen; en catering. Voor elk van deze sectoren wordt in de 3R-strategie een eerste schets van de huidige situatie gegeven, alsmede een eerste beoordeling van het 3R-potentieel tegen 2025. Deze roadmaps "hebben echter niet tot doel de 3R-trajecten nauwkeurig te omschrijven, maar geven een eerste aanzet die zo nodig moet worden gespecificeerd, aangevuld en aangepast", maar betrokken partijen worden opgeroepen "zich deze roadmaps eigen te maken en ze naar wens aan te passen".

De definitieve strategie wordt eind maart vastgelegd.

Bron: ActuEnvironnement, Ministère de la Transition écologique