Staal, aluminium, koper... Franse industrie moet recycling van strategische metalen vergroten
Frankrijk zou meer waarde kunnen halen uit de recycling van strategische metalen dan momenteel het geval is. Dit is een van de conclusies uit het jaarlijkse rapport van het Franse milieuagentschap Ademe over recycling in Frankrijk, dat op woensdag 13 maart is gepubliceerd en een onderzoek bevat over het verbeteringspotentieel van staal-, aluminium- en koperrecycling in het land.
Schroot van staal, aluminium en koper wordt te veel geëxporteerd en te weinig hoogwaardig gerecycled, ondanks het potentieel en de groeiende vraag door de ecologische transitie.
"Het zijn cruciale sectoren, zowel voor het begeleiden van de ecologische en energietransitie van Frankrijk als voor het blijven produceren van alledaagse consumentenproducten," zei Hélène Bortoli Puig, hoofd van de afdeling Eco-design en Recycling bij Ademe, tijdens een persconferentie. Recycling helpt de druk op de mijnbouw te verminderen en de CO2-uitstoot van metalen te verminderen. Ademe voorspelt dat de vraag naar koper, aluminium en staal in Frankrijk zal toenemen tot 2030. Dit is opvallend, vooral omdat Frankrijk meer metalen exporteert dan importeert. In 2019 werd bijvoorbeeld 45% van het verzamelde staal, 47% van het aluminium en 100% van het koper buiten Frankrijk verkocht!
Klimaatneutale staalproductie stimuleert de vraag naar schroot
De vraag naar gerecycled metaal in Frankrijk blijft achter bij het beschikbare aanbod, voornamelijk door ongelijke samenstelling en onzuiverheden in afgedankt metaal. Nieuwe technologieën en sorteertechnieken kunnen dit verhelpen.
Daarnaast heeft elk materiaal zijn eigen verhaal. Zo zou de totale vraag naar staal stabiel moeten blijven, maar met het uitfaseren van hoogovens en het overstappen naar de DRI- technologie in combinatie met vlamboogovens zal de vraag naar schroot toenemen. Terwijl hoogovens ijzererts met steenkool gebruiken en slechts een beperkt percentage van afgedankt staal kunnen incorporeren (ongeveer 15% en tot 25% in theorie), kunnen vlamboogovens "vooraf gereduceerd" ijzer en vooral meer schroot gebruiken! Maar zelfs als de inzameling van schroot 90% bedraagt, "neemt de incorporatie af, beperkt door de beschikbaarheid van gerecyclede grondstoffen met weinig onzuiverheden en het afnemende aanbod van nieuw schroot," vat Ademe samen.
Uit de 9.500 ton beschikbare schroot afkomstig van afgedankte onderdelen (die koper, lood, verf kunnen bevatten...), wordt slechts 4.500 ton in Frankrijk opnieuw gebruikt, constateert Ademe. Het valt op dat Frankrijk veel exporteert (7.100 ton in 2021) en zeer weinig staalafval importeert in vergelijking met zijn Europese buren. Deze dynamiek moet worden omgekeerd. Dit betekent ook dat er nieuwe opslagfaciliteiten voor niet-gevaarlijk afval (zoals slijpafval) moeten worden gebouwd, omdat de bestaande faciliteiten overvol raken.
Aluminium, waarvan de vraag toeneemt, staat voor vergelijkbare uitdagingen. Een deel van de voorraad, bestaande uit onder meer productieafval of blikjes, wordt al goed gerecycled zonder kwaliteitsverlies. Helaas worden blikjes in Frankrijk over het algemeen slecht gesorteerd waardoor recyclingbedrijven blikjes uit andere landen moeten importeren. Maar andere afvalstoffen, die minder homogeen worden verzameld en die de meeste onzuiverheden bevatten, worden gerecycled in gieterijen of geëxporteerd om onderdelen met lagere toegevoegde waarde te produceren. Opnieuw exporteert Frankrijk veel meer aluminiumafval (560.000 ton) dan het importeert (220.000 ton). Volgens Ademe zouden minstens 260.000 ton extra aluminium in Frankrijk gerecycled kunnen worden!
Geen installaties voor koperraffinage in Frankrijk
Van de drie onderzochte metalen is koper het enige metaal dat in theorie gezuiverd kan worden tijdens het recyclageproces. Deze operatie wordt raffinage genoemd. Echter, geen enkele industrieel in Frankrijk beschikt over installaties voor koperraffinage (twee kleine projecten, geleid door Sanou Koura en WeeeCycling, zijn momenteel in ontwikkeling voor elektrisch en elektronisch afval), en slechts enkele recyclers zijn betrokken bij het gieten (dat gebruik maakt van afval met een lage mate van onzuiverheden, zoals productieafval). Dit tekort is opvallend, gezien koper de ruggengraat vormt van de elektrische infrastructuur en de behoeften aan zuiver koper toenemen. Frankrijk is een grote exporteur van gebruikt koper, met meer dan 340.000 ton in 2021, merkt Ademe op, die schrijft dat "de Franse koperrecyclingindustrie achter blijft bij zijn buurlanden en bij sommige opkomende economieën (China, India, enz.)."
Het is onduidelijk of Frankrijk nieuwe koper raffinage-installaties moet bouwen. Olga Kergaravat, wetenschappelijk en technisch coördinator bij Ademe en specialist op het gebied van metalen, geeft aan dat een werkgroep de bestaande installaties, met name die voor koper raffinage, in kaart brengt. Ze wijst erop dat dergelijke fabrieken al in Duitsland (Aurubis), België (Umicore) en Spanje (Atlantic Copper) bestaan. Voordat er een beslissing wordt genomen, benadrukt ze dat er een diepgaande analyse moet worden gemaakt van beschikbare bronnen, niet alleen in Frankrijk maar ook in Europa.
Ademe benadrukt dat het essentieel is om voorraden van metaalafval in Frankrijk te behouden voor recycling in nieuwe producten. Deze beslissing zou de CO2-uitstoot verminderen en de bevoorradingszekerheid van metalen voor de Franse industrie verbeteren. Het stimuleren van deze aanpak kan worden gedaan door het ondersteunen van nieuwe sorteertechnologieën of het invoeren van een "gerecycleerd materiaal" label.
Bron: L’Usine Nouvelle, Etude du potentiel d’amélioration du recyclage des métaux en Franc