Franse regering komt met nieuw plan om het waterbeheer te verbeteren

Tijdens een bezoek aan het meer van Serre-Ponçon in de Hautes Alpes heeft president Macron op 30 maart de hoofdlijnen van het nieuwe Franse waterbeleid gepresenteerd. Belangrijkste maatregelen zijn:  de lancering van een Ecowatt voor water, een verhoging van het hergebruik van afvalwater naar 10% in 2030, een vernieuwing van het waterleidingnetwerk met slimme meters, een vermindering van lekkende waterleidingen, een prijsplafond voor het basisverbruik van water en een vermindering van het waterverbruik van 10% in 2030. Opmerkelijk is dat er nieuwe middelen beschikbaar komen: de wateragentschappen krijgen toestemming om jaarlijks 475 miljoen euro extra te innen via nieuwe heffingen.

De locatie voor de presentatie van het waterplan was geen toeval. Het meer van Serre-Ponçon is een kunstmatig stuwmeer van 1,27 miljard m3, dat wordt gebruikt voor energiewinning, toerisme, landbouwirrigatie en distributie van drinkwater. De verschillende gebruikers van dit meer werden vooral in de zomer van 2022 geconfronteerd met de gevolgen van klimaatverandering. Het waterniveau van het meer was toen met 17 meter gedaald.

Dit nieuwe plan voor het Waterbeheer bestaat in totaal uit 53 maatregelen.  Het is opgesteld door de minister van ecologische transitie Bechu in het kader van de Ecologische Planning. Dit is de Franse tegenhanger van de Europese "green deal”.

Ecowatt voor water en watersoberheidsplannen per sector

Sommige maatregelen in het plan zijn gericht op de korte termijn, met een beter beheer van de droogtecrises vóór de zomer. Tussen nu en begin mei voert Frankrijk een Ecowatt voor water in naar voorbeeld van de Ecowatt voor energie. De Ecowatt voor water is een app die burgers waarschuwt wanneer het waterverbruik in hun regio een kritisch niveau heeft bereikt. Daarnaast zal aan de verschillende sectoren (energie, industrie, toerisme, landbouw,…) worden gevraagd om een waterbesparingsplan op te stellen.

In de kernenergiesector zal een investeringsplan worden gelanceerd om de centrales aan te passen aan de klimaatverandering en ze te laten werken in een gesloten circuit. "De elektriciteitsproductie met kernenergie en waterkracht vertegenwoordigt 51% van onze wateronttrekking en 12% van ons verbruik, ", aldus president Macron. waarbij hij het feit hekelde dat "centrales water gebruiken en lozen, wat een effect heeft op de temperatuur en het niveau van het water op de lange termijn".

Voor de waterkrachtsector zullen per gebied nieuwe regels worden opgesteld met alle watergebruikers voor de werking van de stuwdammen en de verdeling van het waterverbruik. Daarnaast zullen de ministers van ecologische transitie en industrie 50 zakelijke grootverbruikers met het grootste besparingspotentieel bijeenbrengen. Gezamenlijk zal gekeken worden naar een investeringsplan om deze potentiële waterbesparingen te realiseren. Verder zal in 2024 in tien regio’s een experiment worden gelanceerd voor de verplichte installatie van digitale watermeters bij grootverbruikers.

Ten slotte wordt gestreefd naar een vermindering van het watergebruik in alle sectoren met 10% in 2030. Dit is minder ambitieus dan de doelstelling die in 2019 door de Franse regering en lokale bestuurders, belanghebbenden en comités van het waterbeheersgebied (comité de bassin) werd vastgesteld. In 2019 was er sprake van een vermindering van de wateronttrekking met 10% in 2025 en 25% in 2035.

Veiligstelling drinkwaterbronnen

Net als in andere Europese landen heeft Frankrijk afgelopen zomer te maken gehad met een periode van intense en aanhoudende droogte. Tijdens deze periode waren bijna alle departementen gedwongen waterbeperkingen in te stellen en bevonden 75 departementen zich in een crisissituatie (Frankrijk telt 96 departementen op het vasteland en Corsica). 700 gemeenten hadden niet genoeg drinkwater. Hiervan moesten 340 met tankwagens en 200 met mineraalwater in flessen bevoorraad worden. In totaal werden 2.000 gemeenten als bijzonder kwetsbaar aangemerkt omdat zij geïsoleerd waren of specifieke beperkingen hadden. Ter ondersteuning van deze gemeenten zal de regering 180 miljoen euro per jaar structureel beschikbaar stellen. Het gaat hierbij met name om de 170 gemeenten die meer dan 50% van hun watertoevoer verliezen door verouderde waterleidingen. De regering gaat samenwerken met de burgemeesters om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk werkzaamheden vóór de zomer worden uitgevoerd. Deze werkzaamheden zullen worden ondersteund door de waterleidingbedrijven. In de overzeese gebieden wordt 35 miljoen euro vrijgemaakt.

Hergebruik van afvalwater

Een andere doelstelling die tijdens de presentatie van het plan werd benadrukt, is het hergebruik van afvalwater, te beginnen met regenwater. De regering gaat samen met de regio's particulieren helpen om regenwater op te vangen.

Het plan zal ook het opzetten van projecten voor het hergebruik van afvalwater vergemakkelijken en de regering verwacht dat hiermee 1.000 projecten voor 2027 zullen worden gelanceerd. Het is de bedoeling om tot 2030 het hergebruik van afvalwater van 1 naar 10% te verhogen. Hiervoor zullen administratieve procedures worden versneld en belemmeringen weggenomen. Frankrijk streeft naar het hergebruik van 300 miljoen m. In dit kader zal een call for interest worden gelanceerd door kustgemeenten.

Transformatie Franse landbouw

In de landbouwsector zal de vestiging van nieuwe bedrijven moeten worden aangepast aan de klimaatverandering. analyses voor water, bodem en adaptatie zullen onderdeel uitmaken van de vestigingssteun voor alle nieuwe te vestigen landbouwers.

Om het waterpeil in de bodem op het gewenste niveau te houden, zal in 2024 50 miljoen euro per jaar extra worden toegekend voor het behoud van waterrijke gebieden in het kader van Betalingen voor ecosysteemdiensten (concept waarbij landeigenaren worden betaald voor de ecosysteemdiensten die hun land of water levert).

Om bestaande waterbassins weer in gebruik te nemen en nieuwe projecten te ontwikkelen zal het investeringsfonds voor de watervoorziening jaarlijks worden aangevuld met 30 miljoen euro. “De nieuwe waterbassins moeten deel uitmaken van gecoördineerde territoriale projecten, gebaseerd op wetenschappelijke prognoses", aldus de president. “Zij moeten voor verschillende doeleinden gebruikt kunnen worden, zoals zonnepanelen die op het water worden geplaatst”. In antwoord op een vraag over de aanleg van een waterbassin bij de West-Franse plaats Sainte-Soline waar onlangs tijdens een prostest tientallen gewonden zijn gevallen, gaf Macron aan dat Frankrijk dit project nodig heeft.

Prijsplafond voor basisverbruik water

De regering wil voor consumenten (burger, boer, zakenman) een prijsplafond voor het basisverbruik van water instellen. De eerste kubieke meters voor het dagelijks gebruik zullen gefactureerd voor een prijs die dicht bij de kostprijs ligt. Daarboven zal de prijs worden verhoogd. De regering heeft de Economische, Sociale en Milieuraad (Cese) gevraagd om zich hierover te buigen.

Bron: 53 mesures pour l’eau, Actu-Environnement, La Tribune, Les Echos