Franse organisatie HOP waarschuwt voor het risico van de ontwikkeling van wegwerpauto's
In een rapport van 17 april waarschuwt de Franse organisatie Halte à l’Obsolescence Programmée (HOP) voor de geplande veroudering van zowel verbrandingsauto's als elektrische auto's. De actiegroep roept op tot strengere EU-regelgeving voor duurzaamheid en repareerbaarheid van batterijen, beschikbaarheid van essentiële reserveonderdelen en voertuigsoftware gedurende 20 jaar, en de invoering van een repareerbaarheidsindex voor voertuigen.
"Het lijkt op dit moment misschien ondenkbaar, maar net als bij textiel en meubels beweegt de automarkt zich in de richting van een vorm van fast fashion", benadrukt Laetitia Vasseur, medeoprichter en uitvoerend directeur van HOP. Het rapport is vergezeld van een petitie gericht aan de Europese Commissie en toekomstige leden van het Europees Parlement.
Flavie Vonderscher, directeur belangenbehartiging bij HOP, merkt op dat elektrische auto's vaak worden verkocht met de belofte van betrouwbaarheid en lagere onderhoudskosten, maar dat fabrikanten deze principes van repareerbaarheid en circulaire economie nu lijken te negeren, wat een zorgwekkende trend is volgens het recente rapport van de organisatie.
Werkwijzen die niet bijdragen aan circulariteit
Uit onderzoek, tests en verklaringen van vakmensen blijkt dat storingen en defecten zelfs bij elektrische voertuigen niet kunnen worden uitgesloten. Een probleem is dat ze vaak niet te repareren zijn. Ongeveer de helft van de fabrikanten gebruikt schuim of hars in elektrische batterijen om te voorkomen dat ze worden geopend of ontmanteld worden, terwijl soms slechts één module hoeft te worden vervangen om het probleem te verhelpen. Dit moedigt de aanschaf van een nieuwe batterij aan, die ongeveer 40% van de kosten van het voertuig vertegenwoordigt, aldus HOP.
Daarnaast omarmen fabrikanten een nieuwe trend genaamd "gigacasting", een proces waarbij een fabriek met behulp van een gigantische pers grote voertuigonderdelen uit één stuk maakt. Dit verlaagt de productiekosten met ongeveer 40%, maar maakt reparatie na een ongeval of carrosserieprobleem vanuit economisch oogpunt vrijwel onmogelijk. Bovendien stoppen fabrikanten geleidelijk met klantenservice en de vrijwillige levering van onderdelen gedurende tien jaar na het op de markt brengen van een model.
Verbonden elektrische of hybride voertuigen vereisen software en elektronische ondersteuning. HOP merkt op dat "softwarevergrendelingen" ontstaan door "serialisatie" van bepaalde onderdelen. Dit leidt ertoe dat software niet van het ene voertuigmodel naar het andere kan worden overgedragen. Fabrikanten behouden ook vaak exclusieve toegang tot voertuiggegevens, zoals gegevens over de prestaties van het voertuig, de onderdelen en hun status, hoe het voertuig wordt gebruikt en hoe ermee gereden wordt. Dit beperkt onafhankelijke reparateurs in het uitvoeren van diagnoses.
Vooruitkijken naar de komende tien jaar
Deze bevindingen staan echter haaks op de huidige consumptiepatronen en tijdschema’s voor gebruik en ecologische transitie. Enerzijds blijft de tweedehandsmarkt, die van nature sterk afhankelijk is van circulaire economieprincipes, een belangrijke rol spelen in Frankrijk. Tweedehands auto's vertegenwoordigden ongeveer driekwart van de zeven miljoen nieuw geregistreerde voertuigen in 2023. Anderzijds bedraagt de gemiddelde levensduur van een auto negentien jaar, hoewel deze volgens HOP naar verwachting korter zal zijn voor elektrische voertuigen.
Het wagenpark heeft echter nog maar ongeveer tien jaar om over te stappen naar een volledig emissievrije markt voor nieuwe voertuigen en om te voldoen aan de Europese verplichting die in 2035 van kracht wordt. "Gewoonlijk duurt het tien jaar voordat een voertuig van ontwerp tot verkoop op de markt komt. Daarom moeten we niet wachten om de huidige werkwijze van fabrikanten te verbieden als we niet willen dat het wagenpark volledig bestaat uit niet-repareerbare voertuigen," waarschuwt HOP.
Versterken van Europese regelgeving
Om de geplande veroudering aan te pakken roept HOP Frankrijk en toekomstige leden van het Europees Parlement op tot strengere regels voor fabrikanten in Europa via de verordening circulaire voertuigen. In zijn huidige vorm is de tekst niet bevredigend: er wordt bijvoorbeeld alleen overwogen om fabrikanten te verplichten om verwijderbare batterijen te installeren, maar er wordt niets gezegd over het openen ervan of het ontmantelen van de verschillende modules waaruit de batterij bestaat. Het behoud van diversiteit in circulariteit en tweedehands voertuigen en onderdelen geeft volgens HOP een voordeel aan Europese bedrijven ten opzichte van hun Amerikaanse en Chinese concurrenten.
HOP pleit niet alleen voor een volledige reparatiegarantie van minstens tien jaar voor batterijen, maar ook voor de beschikbaarheid van alle onderdelen gedurende twintig jaar, garantie voor software-onderhoud voor een vergelijkbare periode (al van toepassing voor smartphones), en een verplichte toegang tot voertuiggegevens voor reparateurs.
Bron: Actu-Environnement, Rapport HOP